Onlangs heeft de Europese Centrale Bank (ECB) opnieuw de rente verhoogd. Deze maatregel moet leiden tot het terugdringen van de torenhoge inflatie. Maar de hoge rente heeft ook andere effecten op consumenten en zelfs op de woningmarkt en de aandelenkoersen.

Let op: geld lenen kost (meer) geld!

Een verhoging van de ECB-rente (de rente waartegen banken elkaar geld uitlenen) heeft ook effect op de prijs die moet worden betaald voor consumptieve kredieten. Het wordt dus duurder om geld te lenen voor bijvoorbeeld de aanschaf van een auto, boot, tv of caravan. Een verhoging van de rente op een consumptief krediet kan bij een behoorlijke lening over de gehele looptijd al snel leiden tot duizenden euro’s aan extra rentekosten.

Let op:

De maximale kredietrente bedraagt in Nederland 12%. Dit tarief bestaat uit de wettelijke rente (vanaf 1 januari 2023 4%) en een maximale opslag van 8%. Banken mogen dus op jaarbasis niet meer dan 12% rente over het openstaande krediet rekenen.

Veel mensen zijn zich onvoldoende bewust van het feit dat ze een lening afsluiten. Neem bijvoorbeeld de regeling van koop op afbetaling, waarbij consumenten de goederen nu al in handen krijgen op een later moment pas (gespreid) hoeven te betalen. Geld lenen kost over het algemeen altijd geld, en tegenwoordig dus nog meer dan voorheen!

Neerwaarts effect op woningprijzen

Niet alleen de rente op consumptieve kredieten, maar ook de rente op hypothecaire kredieten is in het afgelopen jaar enorm gestegen (bij hypotheken met een rentevastperiode van 10 jaar ging deze van zo’n 1% naar inmiddels meer dan 4%). Dat betekent honderden euro’s aan extra maandlasten voor consumenten die een hypothecair krediet willen krijgen. Daarnaast leidt de hogere rente op hypothecaire kredieten tot een verlaagde leencapaciteit. Anders gezegd: consumenten kunnen minder lenen voor de aankoop van hun droomwoning. Dit zou in theorie ervoor kunnen zorgen dat de woningprijzen na jaren van enorme stijgingen weer eens gaan dalen. En de eerste tekenen hiervoor zijn al zichtbaar: hoewel de tekorten op de woningmarkt heel groot blijven, staan huizen steeds langer te koop en lijken de exorbitante prijsstijgingen voorlopig tot het verleden te behoren.

Banken profiteren

Uiteindelijk zijn het de banken die profiteren van de renteverhogingen. Want waar banken maar al te graag de rentetarieven op (consumptieve en hypothecaire) kredieten verhogen en rente op rekening-courantkredieten (rood staan op je betaalrekening) opschroeven, blijft de verhoging van de rente op spaarrekeningen en termijndeposito’s ver achter. De meeste banken hebben hun spaarrentes wel iets verhoogd, maar veel hoger dan 1% zijn ze momenteel nog niet geworden.

Aandelenprijzen

Ten slotte heeft de verhoging van de rente, naast de wijzigingen van de rentetarieven en de gevolgen hiervan, ook effect op bijvoorbeeld aandelenkoersen. Voor bedrijven wordt het namelijk duurder om geld te lenen en te investeren, wat een negatief effect heeft op de winst en dus de waarde van aandelen. Daarnaast wordt het met een hogere rente op spaarrekeningen interessanter om (risicovollere) aandelen te verkopen en het geld veilig op een spaarrekening te parkeren. Een bekende beurswijsheid is dan ook Don’t fight the Fed, refererend naar de Amerikaanse centrale bank (Federal Reserve) die met een renteverhoging een behoorlijk negatief effect op aandelenkoersen kan bewerkstelligen.